Buồng trứng đa nang

Buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng đa nang (PCOS) là một trong những rối loạn nội tiết tố phổ biến ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Đặc trưng bởi việc hình thành nhiều u nang nhỏ (túi chứa đầy chất lỏng) ở một hoặc hai buồng trứng, những u nang này tạo ra hormone androgen.

Nguyên nhân gây ra buồng trứng đa nang

Nguyên nhân chính xác gây ra PCOS vẫn chưa được biết rõ, nhưng tình trạng này được cho là liên quan đến một trong các yếu tố sau:

• Nồng độ hormone androgen cao: Ngăn cản buồng trứng giải phóng trứng, dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt không đều, mụn trứng cá và rụng tóc.
• Kháng Insulin: Phần lớn phụ nữ mắc PCOS đều có tình trạng kháng insulin hoặc insulin cao. Buồng trứng phản ứng với lượng insulin dư thừa bằng cách sản xuất và giải phóng hormone androgen.
• Thừa cân hoặc béo phì: Làm gia tăng lượng insulin tiết ra.
• Tiền sử gia đình: Mối liên hệ giữa tiền sử gia đình và PCOS chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên nếu mẹ bị bệnh thì con gái có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với các trường hợp không có tiền sử gia đình mắc bệnh.
• Yếu tố môi trường: Chế độ ăn uống kém, ít hoạt động thể chất, tiếp xúc với các chất độc hại,...

Dấu hiệu đa nang buồng trứng

Các dấu hiệu, triệu chứng của PCOS có thể khác nhau ở từng người, nhưng phổ biến nhất bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt ít hoặc thậm chí không có kinh trong nhiều tháng.
• Mọc lông quá mức (chứng rậm lông) ở ngực, bụng, lưng
• Rụng tóc ở đỉnh đầu, thường bắt đầu ở thái dương.
• Mụn trứng cá, da nhờn
• Tăng cân, đặc biệt vùng quanh bụng.
• Xuất hiện các mảng da sẫm màu ở gáy, nách và dưới ngực.
• Tâm trạng thất thường
• Vô sinh

Biến chứng của buồng trứng đa nang

Phụ nữ mắc hội chứng PCOS có nhiều khả năng phát triển các bệnh lý liên quan đến tim mạch và mạch máu, tiểu đường tuýp 2, rối loạn lipid máu, tăng huyết áp, lo âu, trầm cảm, ung thư nội mạc tử cung và ngưng thở khi ngủ. Bên cạnh đó, PCOS gây nhiều khó khăn cho việc thụ thai và trong quá trình mang thai, người mẹ có nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non.

Chuẩn đoán buồng trứng đa nang

Bác sĩ tiến hành khai thác bệnh sử, khám thực thể, xét nghiệm máu và siêu âm vùng chậu. Cụ thể:

• Bệnh sử: Bệnh nhận được yêu cầu cung cấp các thông tin liên quan đến các bất thường chu kỳ kinh nguyệt, tăng cân không giải thích được, thay đổi da,... và tiền sử gia đình có người mắc bệnh hay không.
• Khám thực thể: Đo huyết áp và cân nặng, kiểm tra tình trạng rụng tóc, mụn trứng cá, da đổi màu và các vết thâm trên da,...
• Xét nghiệm máu: Đánh giá nồng độ hormone androgen và các chỉ số liên quan đến đường huyết, mỡ máu.
• Siêu âm vùng chậu: Kiểm tra kích thước buồng trứng mở rộng hoặc hình dạng đa nang của buồng trứng.

Điều trị buồng trứng đa nang

Mục tiêu của điều trị PCOS là kiểm soát các triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể của phụ nữ. Các phương pháp điều trị phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và mong muốn sinh con của người bệnh.

Trường hợp không có kế hoạch mang thai

• Thuốc tránh thai đường uống: Thuốc tránh thai có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và giảm nồng độ androgen.
• Thuốc nhạy cảm với insulin: Metformin giúp giảm tình trạng kháng insulin, giảm nồng độ androgen trong huyết thanh, kích thích sự rụng trứng.
• Thuốc kháng androgen: Spironolactone, Flutamide là những thuốc kháng androgen hoạt động trong PCOS bằng cách giảm nồng độ androgen, do đó làm giảm các dấu hiệu rậm lông và mụn trứng cá. Những thuốc kháng androgen này cũng có thể cải thiện nồng độ lipid.
• Điều trị thẩm mỹ chứng rậm lông, mụn trứng cá và rụng tóc: Tẩy lông, trị mụn bằng công nghệ laser, cấy tóc,...
• Lối sống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp cải thiện các triệu chứng PCOS.

Trường hợp muốn mang thai

• Thuốc kích thích rụng trứng: Một thai kỳ thành công bắt đầu từ sự rụng trứng. Một số loại thuốc đã được chứng minh là có tác dụng gây rụng trứng ở những người mắc PCOS như thuốc Clomiphene và Letrozole đường uống, Gonadotropin đường tiêm.
• Phẫu thuật: Khôi phục sự rụng trứng bằng cách loại bỏ mô trong buồng trứng sản xuất hormone androgen. 
• Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Dành cho những người mắc PCOS khi thuốc không giúp rụng trứng. 

>> Có thể bạn quan tâm: Review 10 sản phẩm hỗ trợ điều trị vô sinh hiếm muộn hiệu quả cao nhất

Phòng ngừa buồng trứng đa nang

Không có cách nào có thể phòng ngừa hội chứng buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, các triệu chứng của PCOS sẽ được giảm bớt một phần nào nếu duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, ăn thực phẩm bổ dưỡng và tập thể dục thường xuyên.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.