Táo bón

Táo bón là gì?

Táo bón là tình trạng người bệnh gặp khó khăn trong việc đi tiêu (phân cứng, khó tống, phải rặn nhiều) hoặc làm giảm số lần đi (ít hơn 3 lần mỗi tuần). Đây là một vấn đề thường gặp và có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể tuổi tác hay giới tính.

Nguyên nhân gây táo bón

Táo bón có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các thay đổi trong chế độ ăn uống đến các vấn đề y tế nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây táo bón:

• Thiếu chất xơ trong chế độ ăn uống: Chất xơ là một loại chất dinh dưỡng quan trọng cho quá trình tiêu hóa và giúp duy trì sự di chuyển của đường ruột. Khi thiếu hụt chất xơ trong chế độ ăn uống, thức ăn sẽ không được tiêu hóa và di chuyển một cách hiệu quả trong ruột, dẫn đến táo bón.
• Thiếu nước: Nước là yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự di chuyển của đường ruột. Khi cơ thể thiếu nước, phân sẽ khô và cứng, gây ra táo bón. 
• Thiếu hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất có vai trò quan trọng trong việc kích thích sự di chuyển của đường ruột. Khi bạn ít vận động, cơ thể sẽ không có đủ động lực để đẩy phân đi qua ruột, dẫn đến táo bón. 
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc trị tăng huyết áp, thuốc chống co giật,... có thể gây ra tác dụng phụ táo bón.
• Bệnh lý: Người mắc rối loạn cơ sàn chậu, viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, suy giáp, ung thư ruột kết, Parkinson,... thường có các triệu chứng táo bón.
• Nguyên nhân khác: Trầm cảm, stress, rối loạn ăn uống, mang thai, lớn tuổi.

Dấu hiệu, triệu chứng táo bón

Triệu chứng của táo bón có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và thời gian bị táo bón. Những triệu chứng thường gặp nhất của táo bón bao gồm:

• Khó khăn trong việc đi tiêu
• Ít hoặc không đi tiêu trong nhiều ngày
• Phân cứng, khô hoặc vón cục
• Cảm giác phân không được tống hết ra ngoài
• Đau bụng, chuột rút
• Đầy bụng
• Buồn nôn và nôn mửa
• Mệt mỏi và khó chịu

Nếu các triệu chứng này kéo dài hơn 3 tuần hoặc người bệnh gặp phải tình trạng đau bụng không dứt, chảy máu hậu môn, máu lẫn trong phân thì nên đi khám bác sĩ.

Biến chứng của táo bón

Táo bón mãn tính thường gây ra các biến chứng như:

• Nứt hậu môn, trĩ.
• Ứ phân đại tràng khiến đại tràng dãn to.
• Sa trực tràng.
• Tắc ruột, viêm ruột.
• Ung thư hậu môn, trực tràng.
• Suy giảm sức đề kháng.

Chẩn đoán táo bón

Để chẩn đoán táo bón, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và yêu cầu bệnh nhân cung cấp thông tin về chế độ ăn uống, hoạt động thể chất hàng ngày. Ngoài ra, bác sĩ có thể cho bệnh nhân tiến hành thêm một số xét nghiệm như siêu âm, chụp X-quang hoặc xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra táo bón.

Điều trị táo bón

Để điều trị táo bón hiệu quả, bạn cần phải xác định nguyên nhân gây ra táo bón và áp dụng các biện pháp phù hợp. Dưới đây là một số cách điều trị táo bón thông dụng:

Điều trị táo bón bằng thuốc

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra táo bón, bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn các loại thuốc khác nhau để điều trị táo bón. Một số nhóm thuốc điều trị táo bón thông dụng:

• Thuốc nhuận tràng tạo khối (Methylcellulose, Fybogel): Có khả năng tạo thành các gel hút nước, làm mềm phân, tăng đào thải phân.
• Thuốc nhuận tràng kích thích (Bisacodyl, Natri bicarbonate, Kali bitartrate): Làm tăng nhu động ruột để đẩy nhanh quá trình thải phân.
• Thuốc nhuận tràng làm mềm phân (Muối Docusate): Giúp tăng lượng nước cho phân và giúp dễ dàng đi tiêu hơn. 
• Thuốc nhuận tràng bôi trơn (Dầu parafin): Làm trơn, làm mềm phân, giúp đưa phân qua ruột dễ dàng.
• Thuốc nhuận tràng thẩm thấu (Magie hydroxide, Lactulose, Sorbitol, Macrogol): Thu thập chất lỏng từ các mô xung quanh để làm mềm phân.
• Thuốc chống co thắt ruột (Nospa, Duspatalin): Giúp giảm các triệu chứng đau bụng và khó chịu liên quan đến táo bón.

Lưu ý, người bệnh không nên tự ý sử dụng các loại thuốc này mà cần tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ để được chỉ định liều lượng và cách sử dụng đúng cách.

>> Có thể bạn quan tâm: Cách chữa táo bón dân gian cho trẻ sơ sinh

Thay đổi lối sống

Ngoài việc điều trị táo bón bằng thuốc, bạn cũng có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục táo bón tại nhà để hỗ trợ giảm triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. 

• Thay đổi chế độ ăn uống: Để giảm táo bón, bạn nên tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc. Ngoài ra, hạn chế sử dụng các thực phẩm có chứa đường và bột trắng, thức ăn nhanh, đồ uống có ga, caffein, rượu bia để giảm thiểu nguy cơ táo bón.
• Điều chỉnh cách ngồi bồn cầu: Giơ chân lên, ngả người ra sau hoặc ngồi xổm sẽ giúp cho việc đi đại tiện dễ hơn.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Hoạt động thể chất là một trong những biện pháp hiệu quả để giúp duy trì sự di chuyển của đường ruột. Bạn có thể tập luyện thể dục thường xuyên, đi bộ hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời để giúp kích thích sự di chuyển của đường ruột và giảm táo bón.
• Uống nước đủ lượng: Uống đủ nước hàng ngày là cách đơn giản nhưng hiệu quả để giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. 
• Tạo lịch trình đi tiêu đều đặn: Việc nhịn đi tiêu sẽ làm cho phân trở lên khô cứng hơn.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.