Viêm đại tràng

Viêm đại tràng là gì?

Viêm đại tràng là một tình trạng tổn thương đại tràng phổ biến trong hệ tiêu hóa. Bệnh xảy ra khi niêm mạc đại tràng bị viêm cấp tính hoặc mãn tính do phản ứng với chấn thương, nhiễm trùng hoặc một bệnh tự miễn như bệnh viêm ruột. Viêm đại tràng mãn tính có thể gây tổn thương lâu dài cho đại tràng và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Nguyên nhân viêm đại tràng

Bệnh lý này có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm trùng, bệnh viêm ruột, thiếu máu cục bộ đến dị ứng, tác dụng phụ sau xạ trị. Cụ thể:

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng do vi khuẩn, vi-rút hoặc ký sinh trùng có thể gây viêm đại tràng. Các chủng vi khuẩn gây bệnh phổ biến bao gồm Campylobacter jejuni, Escherichia coli, Salmonella, Shigella, Mycobacterium tuberculosis và Clostridium difficile (thường gây viêm đại tràng màng giả). Ngoài ra, còn có thêm ký sinh trùng Entamoeba histolytica và Cytomegalovirus.

Bệnh Crohn

Bệnh Crohn là một bệnh viêm đường ruột mãn tính có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của hệ tiêu hóa, bao gồm cả đại tràng.

Thiếu máu cục bộ

Tắc nghẽn mạch máu do cục máu đông, chứng phình động mạch hoặc xơ vữa động mạch có thể làm cho lượng máu cung cấp dưới mức cần thiết cho nhu cầu trao đổi chất của đại tràng dẫn đến loét niêm mạc đại tràng, viêm và xuất huyết.

Suy giảm miễn dịch

Một số bệnh lý liên quan đến suy giảm miễn dịch như nhiễm HIV có thể là nguyên nhân gây viêm đại tràng và tiêu chảy.

Dị ứng

Viêm đại tràng dị ứng thường xảy ra ở trẻ sơ sinh, nguyên nhân là do không dung nạp lactose hoặc đậu nành.

Do thuốc

Sử dụng một số loại thuốc điều trị bệnh mãn tính như thuốc chống viêm không steroid, aspirin, thuốc ức chế bơm proton, thuốc chẹn beta, statin, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc vận mạch có thể gây viêm đại tràng.

Do phóng xạ

Viêm đại tràng có thể xảy ra thứ phát sau xạ trị vùng chậu đối với ung thư phụ khoa, tiết niệu và trực tràng.

Dấu hiệu, triệu chứng viêm đại tràng

Các triệu chứng của viêm đại tràng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Các triệu chứng phổ biến gồm có:

Viêm đại tràng cấp tính

• Đau quặn thắt bụng dưới
• Bụng phình to
• Đầy hơi, chướng bụng
• Tiêu chảy liên tục, phân có thể kèm theo chất nhầy hoặc máu
• Sốt
• Ớn lạnh
• Buồn nôn hoặc ói mửa
• Chán ăn, giảm cân.

Viêm đại tràng mãn tính

• Đau bụng âm ỉ, có thể giảm bớt khi đi tiêu
• Phân bất thường do đi tiêu phân lỏng nhiều ngày liên tục hoặc bị táo bón, mót rặn
• Bụng căng cứng
• Đầy hơi, chướng bụng
• Mệt mỏi, suy nhược
• Giảm cân
• Mất nước
• Thiếu máu

Biến chứng của viêm đại tràng

Viêm đại tràng không chỉ gây ra những triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón mà còn dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Các biến chứng có thể gặp bao gồm:

• Xuất huyết, chảy máu ồ ạt
• Phình đại tràng
• Thủng đại tràng
• Viêm phúc mạc
• Nhiễm trùng máu
• Ung thư ruột kết

Chẩn đoán viêm đại tràng

Viêm đại tràng thường được chẩn đoán dựa trên tiền sử bệnh và khám sức khỏe. Do các biểu hiện lâm sàng của viêm đại tràng dễ nhầm lẫn với các bệnh lý đường ruột khác nên bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm sau để xác nhận chẩn đoán:

• Xét nghiệm máu: Công thức máu toàn phần, xét nghiệm máu lắng (ESR), xét nghiệm định lượng protein phản ứng C (CRP), thời gian Thromboplastin từng phần hoạt hóa, albumin huyết thanh, protein toàn phần, urê máu, creatinine, điện giải đồ, xét nghiệm lactate máu,...
• Xét nghiệm phân: Phát hiện máu, chất nhầy, tế bào bạch cầu và nguyên nhân gây ra nhiễm trùng.
• Nội soi đại tràng hoặc đại trạng sigma: Tìm hiểu nguyên nhân gây chảy máu, tiết dịch đại tràng, tiêu chảy, táo bón, đại tiện không tự chủ,... Trong trường hợp nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể kết hợp lấy mẫu từ bên trong đại tràng để kiểm tra.
• Điện tâm đồ, siêu âm hoặc theo dõi Holter: Tiến hành trong trường hợp người bệnh bị viêm đại tràng thiếu máu cục bộ.
• Chụp X-quang: Hữu ích cho trường hợp phình đại tràng, tắc ruột hoặc thủng ruột.
• Chụp cắt lớp CT: Quan sát những thay đổi viêm ở thành đại tràng và đánh giá mức độ bệnh.

Điều trị viêm đại tràng

Việc điều trị viêm đại tràng tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Thay đổi lối sống

Trong một số trường hợp nhẹ, các triệu chứng viêm đại tràng có thể được cải thiện đáng kể với việc thay đổi lối sống và ăn uống.

• Hạn chế thực phẩm gây kích ứng như đồ ăn cay nồng, cafein, rượu, và thực phẩm chứa gluten, ăn nhiều chất xơ, trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt
• Tập thể dục thường xuyên để giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn máu.
• Có thể thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như thiền, yoga hoặc các kỹ thuật thư giãn khác.

Sử dụng thuốc

Viêm đại tràng cấp tính do nhiễm trùng thường được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Chẳng hạn như điều trị bằng kháng sinh axit quinolinic dành riêng cho bệnh nhân mắc bệnh lỵ và sốt cao. Đối với các trường hợp nhiễm C. difficile nhẹ đến trung bình, metronidazole là phương pháp điều trị ưu tiên. Trong trường hợp nhiễm C. difficile nặng, nên dùng vancomycin đường uống.

Việc sử dụng thuốc phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ, bệnh nhân không tự ý mua thuốc khi chưa đi thăm khám. Vì bệnh có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau và một số loại vi khuẩn cần sử dụng đúng thuốc mới cho hiệu quả.

>> Có thể bạn quan tâm: Review 10 sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm đại tràng

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể được khuyến cáo nếu các biện pháp điều trị khác không hiệu quả hoặc điều trị các biến chứng của viêm đại tràng như hoại tử ruột, tắc nghẽn đại tràng và chảy máu ồ ạt mà nội soi hoặc can thiệp mạch máu không thể kiểm soát được.

Phòng ngừa viêm đại tràng

Mặc dù không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa viêm đại tràng, nhưng có một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Rửa tay thường xuyên
• Ăn thức ăn được nấu chín kỹ
• Tránh ăn thực phẩm sống hoặc chưa rửa
• Uống nước sạch
• Sử dụng thuốc kháng sinh, kháng viêm theo chỉ định của bác sĩ.

Câu hỏi liên quan

Câu 1: Viêm đại tràng nên ăn gì?

Người bị viêm đại tràng nên ăn một chế độ ăn lành mạnh bao gồm nhiều thực phẩm giàu chất xơ, trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt. Các loại thực phẩm này giúp điều chỉnh nhu động ruột và giảm các triệu chứng tiêu chảy, táo bón.

Một số loại thực phẩm tốt cho người bị viêm đại tràng bao gồm:

• Trái cây: Táo, chuối, quả việt quất, dâu tây, mâm xôi
• Rau: Bông cải xanh, súp lơ, đậu bắp, cà rốt, khoai lang
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám, mỳ ý nguyên cám
• Thịt nạc: Gà, cá, đậu phụ
• Sữa chua: Sữa chua có chứa lợi khuẩn có thể giúp cải thiện sức khỏe hệ tiêu hóa.

Câu 2: Viêm đại tràng nên uống gì?

Người bị viêm đại tràng nên uống nhiều nước để ngăn ngừa mất nước. Bên cạnh đó, có thể bổ sung thêm một số loại nước trái cây, trà thảo dược, nước ép rau tốt cho bệnh viêm đại tràng.

Câu 3: Viêm đại tràng kiêng những gì?

Người bị viêm đại tràng nên tránh một số loại thực phẩm có thể làm nặng thêm các triệu chứng của bệnh, bao gồm:

• Thực phẩm cay
• Thực phẩm béo
• Thực phẩm chế biến
• Thực phẩm nhiều đường
• Thực phẩm nhiều axit
• Đồ uống có cồn
• Thực phẩm có chứa gluten (đối với người bị bệnh Celiac)

Câu 4: Sự khác nhau giữa viêm đại tràng và đại tràng co thắt?

Đại tràng co thắt là một rối loạn của hệ thống tiêu hóa mà gây ra các triệu chứng như đau bụng, đau khi đi tiêu và thay đổi trong tần suất đi tiêu. Tuy nhiên, không có sự viêm nhiễm niêm mạc như viêm đại tràng.

Câu 5: Viêm đại tràng có tự khỏi không?

Trong trường hợp viêm đại tràng do nhiễm trùng tạm thời, dị ứng hoặc tiếp xúc với bức xạ thường có thể tự khỏi.

Kết luận

Viêm đại tràng là một tình trạng phổ biến có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Việc điều trị viêm đại tràng tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Với chẩn đoán và điều trị kịp thời, hầu hết những người bị viêm đại tràng có thể kiểm soát được tình trạng của mình và sống một cuộc sống khỏe mạnh, trọn vẹn.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.