Thoái hóa cột sống thắt lưng

Thoái hóa cột sống thắt lưng là gì?

Thoái hóa cột sống thắt lưng là tình trạng đĩa đệm, đốt sống và các khớp liên quan đến cột sống thắt lưng (Đốt sống L1-L5) bị thoái hóa dần theo thời gian, dẫn đến đau đớn, cứng khớp, làm suy giảm khả năng vận động. Đây là một tình trạng phổ biến, hầu hết mọi người khi có tuổi đều có nguy cơ bị thoái hóa cột sống thắt lưng.

Nguyên nhân thoái hóa cột sống thắt lưng

Các yếu tố có thể góp phần gây ra thoái hóa cột sống thắt lưng, bao gồm:

• Tuổi tác: Thoái hóa cột sống thắt lưng thường gặp ở người lớn tuổi, vì quá trình lão hóa tự nhiên làm cho các đĩa đệm và xương trở nên yếu hơn.
• Di truyền: Một số người có nguy cơ bị thoái hóa cột sống thắt lưng cao hơn do yếu tố di truyền.
• Thừa cân hoặc béo phì: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên cột sống, dẫn đến thoái hóa.
• Chấn thương: Chấn thương ở cột sống, chẳng hạn như tai nạn giao thông hoặc ngã, có thể làm tăng nguy cơ bị thoái hóa cột sống thắt lưng.
• Nghề nghiệp: Những người làm công việc nặng nhọc, phải đứng hoặc ngồi nhiều có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống thắt lưng.
• Hoạt động thể chất: Thiếu hoạt động thể chất hoặc hoạt động thể chất quá mức cũng làm cho các cơ ở lưng yếu đi, dẫn đến thoái hóa.

Triệu chứng thoái hóa cột sống thắt lưng

Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm có:

• Đau thắt lưng: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của thoái hóa cột sống thắt lưng. Đau có thể từ nhẹ đến dữ dội và có thể lan xuống mông và hai chi dưới. Tình trạng đau gia tăng khi thay đổi thời tiết, vận động nhiều.
• Cứng khớp: Cột sống thắt lưng có thể trở nên cứng khớp, khiến cho việc di chuyển trở nên khó khăn.
• Tê hoặc ngứa ran: Có thể có cảm giác tê hoặc ngứa ran ở chân hoặc bàn chân.
• Yếu cơ: Các cơ ở lưng có thể trở nên yếu, khiến cho việc nâng vật nặng hoặc thực hiện các hoạt động hàng ngày trở nên khó khăn.
• Mất cân bằng: Thoái hóa cột sống thắt lưng có thể gây mất cân bằng, khiến cho người bệnh dễ bị ngã.

Chẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng

Thoái hóa cột sống thắt lưng được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng mà người bệnh gặp phải kết hợp thêm kết quả của một số xét nghiệm (X-quang, chụp cộng hưởng từ, xét nghiệm máu toàn phần).

Điều trị thoái hóa cột sống thắt lưng

Vì đây là bệnh lý liên quan đến thoái hóa nên không có cách nào điều trị khỏi vĩnh viễn. Các phương pháp điều trị hiện nay chủ yếu hướng đến việc làm chậm quá trình thoái hóa, cải thiện triệu chứng và chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Dùng thuốc

Bác sĩ sẽ cho bệnh nhân dùng thuốc kháng viêm (non-steroid, corticoid,...), thuốc giãn cơ và một số sản phẩm bổ xương khớp chứa vitamin B, glucosamin, acid amin,... giúp tăng cường sức khỏe xương khớp. Trong các trường hợp viêm hoặc đau nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được yêu cầu tiêm giảm đau steroid ngoài màng cứng tủy tác động trực tiếp đến các vị trí tổn thương.

Lưu ý, chỉ nên sử dụng thuốc được kê đơn của bác sĩ, không tự ý tăng giảm liều trong quá trình điều trị. Ngoài thuốc, bệnh nhân nên kết hợp thêm chế độ dinh dưỡng lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, tránh mang vác đồ quá nặng và tập các bài tập dành cho người bị thoái hóa cột sống thắt lưng.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu có thể giúp tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của các cơ ở lưng, đồng thời giảm đau và cải thiện khả năng vận động.

Phẫu thuật

Phẫu thuật có thể được chỉ định trong trường hợp thoái hóa cột sống thắt lưng nghiêm trọng và các triệu chứng của bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm khi áp dụng các phương pháp điều trị khác. Một số phẫu thuật phổ biến: Phẫu thuật gai xương, cố định cột sống, cắt bỏ đĩa đệm, thay đốt sống nhân tạo, thay đĩa đệm nhân tạo. 

Phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng 

Không có cách nào chắc chắn để phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng, nhưng có một số biện pháp có thể giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống thắt lưng. Duy trì cân nặng khỏe mạnh có thể giúp giảm áp lực lên cột sống và bảo vệ sức khỏe tổng thể của bạn.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất có thể giúp tăng cường sức mạnh và sự linh hoạt của các cơ ở lưng, giảm nguy cơ thoái hóa cột sống thắt lưng. Lựa chọn bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu chương trình tập luyện mới.
• Sử dụng tư thế đúng: Sử dụng tư thế đúng khi đứng, ngồi và nâng vật nặng có thể giúp bảo vệ cột sống và giảm nguy cơ thoái hóa. Tránh uốn cong hoặc xoay cột sống quá mức. Khi nâng vật nặng, hãy sử dụng chân thay vì lưng.
• Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ có chất lượng giúp cơ thể phục hồi và sửa chữa các mô. Ngủ đủ giấc có thể giúp giảm đau và cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn.
• Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống thắt lưng. Nếu bạn hút thuốc lá, hãy bỏ hút càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ phòng ngừa thoái hóa cột sống thắt lưng. Một số loại thực phẩm có lợi cho bệnh nhân thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm:

• Trái cây và rau quả: Trái cây và rau quả giàu chất chống oxy hóa, hỗ trợ quá trình giảm viêm và bảo vệ các mô khỏi tổn thương.
• Cá: Cá là nguồn cung cấp axit béo omega-3, có tác dụng chống viêm và giảm đau.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa: Sữa và các sản phẩm từ sữa giàu canxi, giúp tăng cường sức khỏe xương.
• Vitamin D: Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi, hỗ trợ sức khỏe xương.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.