Nhiễm nấm Candida

Nhiễm nấm Candida là gì?

Nhiễm nấm Candida là một tình trạng nhiễm trùng phổ biến gây ra bởi nấm men Candida albicans và một số loại nấm Candida khác. Loại nấm này tồn tại tự nhiên trong cơ thể, nhưng khi hệ cân bằng vi khuẩn bị phá vỡ, nấm Candida có thể phát triển quá mức và gây nhiễm trùng. Các vùng cơ thể thường bị ảnh hưởng bao gồm miệng (tưa miệng), vùng kín (nhiễm nấm âm đạo), da và móng.

Nguyên nhân nhiễm nấm Candida

Như đã đề cập ở trên, bệnh nấm Candida xảy ra mất cân bằng vi khuẩn tự nhiên trong cơ thể và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển. Nguyên nhân gây mất cân bằng có thể bao gồm:

• Sử dụng kháng sinh, steroid, hormone hoặc thuốc tránh thai trong một thời gian dài.
• Hệ miễn dịch suy yếu hoặc bị ức chế.
• Bệnh tiểu đường không được điều trị hoặc kiểm soát kém.
• Thói quen vệ sinh kém.
• Chế độ ăn uống không cân đối, đặc biệt là tiêu thụ nhiều đường và tinh bột.

Dấu hiệu nhiễm nấm Candida

Dấu hiệu, triệu chứng nhiễm nấm Candida rất đa dạng và có thể xuất hiện ở nhiều vùng khác nhau trên cơ thể. Ở miệng và họng (Candida miệng), người bệnh thường gặp các dấu hiệu như mảng trắng, đau và khó nuốt.

Trên da và móng, nhiễm nấm Candida có thể gây ra mẩn đỏ, ngứa, nứt nẻ da cũng như làm thay đổi màu sắc, cấu trúc móng. Ở vùng kín (Candida âm đạo), triệu chứng phổ biến bao gồm ngứa, rát, và tiết dịch âm đạo có mùi hôi.

Hệ tiêu hóa cũng có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu và tiêu chảy. Ngoài ra, nhiễm nấm Candida có thể gây ra các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, đau nhức cơ và khớp.

Biến chứng nhiễm nấm Candida

Nhiễm nấm Candida toàn thân

Một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của nhiễm nấm Candida là nhiễm nấm Candida toàn thân. Khi nấm Candida lan rộng khắp cơ thể, nó có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng máu. Nhiễm trùng này rất nguy hiểm và có thể dẫn đến sốc nhiễm trùng, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan quan trọng và có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Ảnh hưởng đến hệ cơ quan

• Hệ tim mạch: Nhiễm nấm Candida có thể gây viêm nội tâm mạc, một tình trạng viêm của lớp lót bên trong tim. Đây là một tình trạng nghiêm trọng đòi hỏi điều trị khẩn cấp để ngăn ngừa tổn thương vĩnh viễn cho tim.
• Hệ tiêu hóa: Nấm Candida có thể gây viêm thực quản và viêm ruột, dẫn đến đau bụng, khó nuốt và rối loạn tiêu hóa. Nhiễm trùng kéo dài có thể gây suy dinh dưỡng do khả năng hấp thụ dưỡng chất bị suy giảm.
• Hệ hô hấp: Nhiễm nấm Candida ở hệ hô hấp có thể gây viêm phổi và viêm xoang. Những tình trạng này có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở, ho dai dẳng và đau ngực.

Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác

Nhiễm nấm Candida làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi các bệnh nhiễm trùng khác. Ví dụ, bệnh nhân nhiễm nấm Candida thường có nguy cơ cao mắc các bệnh viêm phổi, nhiễm khuẩn đường tiết niệu và các bệnh lý da liễu khác. Sự suy giảm hệ miễn dịch cũng có thể khiến việc điều trị các bệnh khác trở nên khó khăn hơn, kéo dài thời gian phục hồi và tăng nguy cơ biến chứng.

Chẩn đoán nhiễm nấm Candida

Bước đầu tiên trong chẩn đoán nhiễm nấm Candida là khai thác tiền sử, bệnh sử và thăm khám lâm sàng, giúp bác sĩ nắm rõ các triệu chứng và yếu tố nguy cơ của bệnh nhân. Các phương pháp xét nghiệm được sử dụng để xác định nhiễm nấm bao gồm nhuộm Gram và cấy nấm, cho phép quan sát trực tiếp và phát hiện sự hiện diện của Candida dưới kính hiển vi.

Xét nghiệm máu và nước tiểu cũng có thể được thực hiện để đánh giá tình trạng toàn thân và tìm kiếm các dấu hiệu nhiễm trùng hệ thống. Trong một số trường hợp, phân tích hình ảnh như siêu âm hoặc CT scan có thể cần thiết để xác định mức độ lan rộng của nhiễm nấm. 

Điều trị nhiễm nấm Candida

Điều trị dùng thuốc

Sử dụng thuốc chống nấm là cách điều trị chính, bao gồm thuốc bôi tại chỗ như kem hoặc thuốc mỡ và thuốc uống để điều trị nhiễm trùng toàn thân.

Điều trị hỗ trợ

Điều trị hỗ trợ bao gồm giữ vệ sinh cá nhân tốt và quản lý các yếu tố nguy cơ, ví dụ như kiểm soát đường huyết ở người bệnh tiểu đường. Đối với những trường hợp nhiễm nấm Candida tái phát, cần thực hiện điều trị chuyên sâu và theo dõi thường xuyên để ngăn ngừa tình trạng bệnh quay lại. 

Bên cạnh đó, điều chỉnh chế độ ăn uống cũng rất quan trọng, trong đó cần hạn chế đường và tinh bột vì chúng tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển. Người bệnh nên tăng cường thực phẩm chứa probiotic giúp khôi phục cân bằng vi sinh trong cơ thể. 

Phòng ngừa nhiễm nấm Candida

Để phòng ngừa nhiễm nấm Candida hiệu quả, cần tập thói quen vệ sinh vùng kín, miệng và da luôn sạch sẽ, khô ráo. Song song với đó là xây dựng một chế độ ăn uống cân đối, hạn chế đường, tinh bột, tăng cường tiêu thụ rau quả tươi và thực phẩm chứa probiotic (sữa chua, dưa bắp cải, kim chi, miso...) giúp duy trì cân bằng vi sinh trong cơ thể. 

Giảm sử dụng kháng sinh khi không cần thiết cũng là một biện pháp hữu ích để hạn chế tình trạng mất cân bằng vi khuẩn và tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển. Cuối cùng, kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.