Hội chứng Colic

Hội chứng colic ở trẻ sơ sinh là gì?

Hội chứng Colic (khóc dạ đề) được định nghĩa là tình trạng quấy khóc dai dẳng, không kiểm soát ở trẻ sơ sinh, mà không tìm ra nguyên nhân cụ thể. Các cơn khóc thường xảy ra vào buổi chiều hoặc tối, kéo dài trong nhiều giờ, gây khó khăn cho việc dỗ dành. Điểm đặc trưng của Colic là trẻ vẫn khỏe mạnh và phát triển bình thường ngoài những cơn quấy khóc.

Colic chủ yếu xuất hiện ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, thường vào khoảng giữa của tuần thứ hai và thứ 6, thời điểm hệ tiêu hóa và thần kinh của trẻ chưa hoàn thiện. Đây là giai đoạn nhạy cảm, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ phụ huynh để đảm bảo trẻ không bị nhầm lẫn với các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Nguyên gây hội chứng Colic ở trẻ sơ sinh

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng Colic vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã chỉ ra một số yếu tố sinh lý có thể liên quan đến tình trạng này:

Hệ thần kinh chưa phát triển hoàn thiện

Hệ thần kinh của trẻ sơ sinh còn non nớt, dễ bị kích thích quá mức trước các tác động từ môi trường. Điều này có thể khiến trẻ phản ứng bằng cách quấy khóc dai dẳng, đặc biệt vào cuối ngày khi mức độ kích thích tích lũy đã đạt ngưỡng cao.

Đường tiêu hóa non nớt

Trẻ sơ sinh trong những tháng đầu đời chưa có hệ tiêu hóa hoàn chỉnh, dẫn đến khó tiêu hóa một số thành phần trong sữa mẹ hoặc sữa công thức. Sự không ổn định này có thể gây ra các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và quấy khóc.

Các yếu tố liên quan khác

Ngoài những yếu tố sinh lý cơ bản, hội chứng Colic có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố khác làm tăng mức độ nghiêm trọng của tình trạng này:

• Dị ứng thực phẩm hoặc không dung nạp lactose: Một số trẻ có phản ứng bất lợi với đạm sữa bò hoặc không dung nạp lactose, dẫn đến đầy bụng, đau bụng và quấy khóc. Điều này thường gặp ở trẻ dùng sữa công thức hoặc khi mẹ ăn các thực phẩm dễ gây dị ứng.
• Khí trong dạ dày hoặc ruột: Hệ tiêu hóa non nớt dễ bị tích tụ khí do việc nuốt khí trong khi bú hoặc tiêu hóa không hiệu quả. Khí này có thể gây căng bụng, đau quặn và làm trẻ cảm thấy khó chịu.
• Tác động từ môi trường: Những yếu tố kích thích từ môi trường như ánh sáng mạnh, tiếng ồn lớn hoặc thay đổi đột ngột trong thói quen sinh hoạt cũng có thể làm trẻ cảm thấy bất an và quấy khóc nhiều hơn.

Triệu chứng của hội chứng Colic

Dấu hiệu nhận biết chính

• Quấy khóc dai dẳng, khó dỗ: Trẻ sơ sinh bị Colic thường quấy khóc không ngừng, bất kể cha mẹ đã làm mọi cách để dỗ dành.
• Cơn khóc kéo dài: Một đặc điểm điển hình là các cơn khóc kéo dài ít nhất 3 giờ mỗi ngày, xuất hiện trên 3 ngày mỗi tuần và kéo dài trong ít nhất 3 tuần.

Biểu hiện khác đi kèm

• Cong lưng, co chân lên bụng: Trẻ thường có phản xạ co chân lên sát bụng hoặc cong người, biểu hiện sự khó chịu do đầy hơi hoặc đau bụng.
• Bụng căng cứng hoặc đầy hơi: Khi sờ vào bụng, cha mẹ có thể cảm nhận được sự căng cứng. Một số trẻ cũng có biểu hiện đánh hơi thường xuyên.

Phân biệt Hội chứng Colic với các tình trạng khác

Dưới đây là một số bệnh lý có các triệu chứng tương tự như hội chứng Colic:

• Dị ứng đạm sữa bò: Dị ứng thực phẩm, đặc biệt là đạm sữa bò, có thể gây quấy khóc và rối loạn tiêu hóa ở trẻ, đi kèm với các triệu chứng như tiêu chảy hoặc phát ban.
• Nhiễm trùng tai, dạ dày hoặc đường tiết niệu: Các bệnh lý này thường khiến trẻ đau đớn và quấy khóc, nhưng thường kèm theo sốt hoặc dấu hiệu nhiễm trùng khác như rối loạn đi tiểu.
• Rối loạn tiêu hóa nghiêm trọng hơn: Các tình trạng như lồng ruột hoặc thoát vị có thể gây đau bụng dữ dội và cần can thiệp y tế khẩn cấp.

Điểm khác biệt của hội chứng Colic nằm ở "quy tắc ba": khóc hơn ba giờ mỗi ngày, hơn ba ngày mỗi tuần và hơn ba tuần ở trẻ sơ sinh được ăn uống đầy đủ và khỏe mạnh. Do đó, khi trẻ khóc liên tục kèm theo sốt, phát ban, mệt mỏi, bú kém, không tăng cân hoặc hoặc các dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Điều trị hội chứng Colic

Điều trị không dùng thuốc

• Xoa dịu trẻ: Bế trẻ ở tư thế đứng thẳng hoặc bế ru nhẹ nhàng là cách hiệu quả giúp giảm cảm giác khó chịu. Kết hợp động tác đu đưa nhẹ hoặc tạo âm thanh êm dịu như tiếng nhạc du dương hoặc tiếng ồn trắng (white noise) như tiếng quạt, bản ghi âm nhịp tim cũng giúp trẻ cảm thấy an tâm hơn. Một số biện pháp khác có thể áp dụng là massage nhẹ nhàng vùng bụng, đưa trẻ đi dạo, sử dụng núm vú giả, tắm nước ấm, vỗ ợ hơi.
• Thay đổi chế độ ăn của mẹ: Đối với trẻ bú mẹ, mẹ nên tránh các thực phẩm dễ gây dị ứng như sữa bò, hải sản hoặc thực phẩm giàu gia vị. Đây có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây khó chịu cho trẻ.

>> Có thể bạn quan tâm: 5 mẹo giúp bé giảm đau bụng Colic (khóc dạ đề) hiệu quả

Điều trị y tế nếu cần

• Dùng thuốc giảm đầy hơi: Một số loại thuốc chứa simethicone có thể giúp giảm triệu chứng đầy hơi ở trẻ. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Sử dụng men vi sinh: Men vi sinh (probiotics) có thể hỗ trợ cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, cải thiện khả năng tiêu hóa và giảm triệu chứng Colic.

Phòng ngừa hội chứng Colic

Một số biện pháp giúp hỗ trợ phòng ngừa hội chứng Colic: 

• Đảm bảo trẻ được bú đủ sữa và không nuốt khí khi bú. Đối với trẻ bú bình, sử dụng núm ti phù hợp để giảm nguy cơ nuốt khí.
• Massage nhẹ nhàng vùng bụng theo chiều kim đồng hồ giúp giảm căng cứng bụng và cải thiện quá trình tiêu hóa.
• Tạo một môi trường sống yên tĩnh, thoải mái, hạn chế ánh sáng mạnh và tiếng ồn lớn để tránh làm trẻ bị kích thích quá mức.
• Tránh thay đổi thói quen sinh hoạt của trẻ một cách đột ngột, đồng thời duy trì nhịp sinh học ổn định giúp trẻ cảm thấy an toàn.