Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta thường nghe đến hai khái niệm quen thuộc là "men vi sinh" và "men tiêu hóa". Tuy nhiên, việc hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại men này là điều không phải ai cũng làm được. Hãy cùng nhà thuốc Phương Chính tìm hiểu chi tiết về tác dụng, cách sử dụng và lưu ý khi bổ sung hai loại men này.
Men vi sinh (Probiotic)
Men vi sinh là gì?
Men vi sinh là các chế phẩm bổ sung vi khuẩn có lợi, chẳng hạn như Lactobacillus acidophilus nhằm duy trì sự cân bằng vi khuẩn trong đường ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Khi nào cần bổ sung men vi sinh?
Men vi sinh được sử dụng chủ yếu để khắc phục tình trạng loạn khuẩn đường ruột, thường gặp ở bệnh nhân sử dụng kháng sinh kéo dài. Các triệu chứng điển hình bao gồm tiêu chảy, đi ngoài phân sống, đầy bụng và khó tiêu.
Lưu ý khi dùng men vi sinh
- Đánh giá tình trạng sức khỏe: Trước khi dùng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn mắc bệnh nặng, đang hóa trị hoặc có vấn đề về miễn dịch.
- Chọn chủng vi khuẩn phù hợp: Mỗi loại men vi sinh (Lactobacillus, Bifidobacteria, Bacillus, v.v.) có tác dụng riêng. Hãy chọn loại phù hợp với nhu cầu cá nhân và thay đổi linh hoạt để đạt hiệu quả tốt.
- Không dùng với đồ uống nóng: Hãy uống men vi sinh với nước lọc dưới 35°C, tránh dùng cùng cà phê, trà hoặc đồ uống nóng để bảo vệ vi khuẩn có lợi.
- Bảo quản đúng cách: Một số sản phẩm cần bảo quản lạnh để duy trì hiệu quả. Tránh để sản phẩm tiếp xúc với nhiệt độ cao, ánh sáng trực tiếp hoặc ẩm ướt.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc và tránh ăn nhiều đường, đồ cay, chiên rán để hỗ trợ sức khỏe đường ruột.
- Không lạm dụng: Sử dụng men vi sinh quá mức có thể làm mất cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột. Hãy dùng với liều lượng hợp lý.
- Không coi là thuốc chữa bách bệnh: Men vi sinh chỉ là một phần hỗ trợ sức khỏe, không thay thế chế độ ăn uống, tập thể dục và lối sống lành mạnh.
Men tiêu hóa (Digestive enzymes)
Men tiêu hoá là gì?
Men tiêu hóa là các enzyme do cơ thể tiết ra, đóng vai trò phân giải các chất dinh dưỡng phức tạp thành các thành phần đơn giản để cơ thể dễ dàng hấp thu. Các cơ quan chính sản xuất men tiêu hóa bao gồm tuyến nước bọt, dạ dày, tuyến tụy và ruột non.
Ví dụ:
- Alpha-amylase từ nước bọt giúp phân giải tinh bột.
- Pepsin và lipase trong dạ dày phân giải chất đạm và chất béo nhũ tương hóa.
- Các enzyme tụy như trypsin, lipase và amylase tiêu hóa đạm, mỡ và tinh bột mạnh mẽ hơn.

Khi nào cần bổ sung men tiêu hóa?
Men tiêu hóa được chỉ định trong các trường hợp thiếu hụt enzyme tiêu hóa, thường gặp ở bệnh nhân bị ngộ độc thực phẩm, stress kéo dài, hoặc người sử dụng rượu bia, kháng sinh lâu ngày. Ngoài ra, người mới ốm dậy hoặc bệnh nhân mắc rối loạn tiêu hóa mạn tính cũng có thể được khuyến nghị sử dụng men tiêu hóa.
Lưu ý khi dùng men tiêu hóa
- Men tiêu hóa cần được sử dụng đúng liều lượng và thời gian mà bác sĩ chỉ định, tránh tự ý dùng hoặc sử dụng kéo dài, không đúng cách có thể làm tuyến tiêu hóa bị teo, ức chế chức năng bài tiết, thậm chí gây hại lâu dài đến hệ tiêu hóa.
- Những người bị tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng nặng, u xơ nang tuyến tụy, viêm teo ruột, hoặc đã trải qua phẫu thuật cắt ngắn ruột cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng qua khẩu phần ăn hàng ngày. Men tiêu hóa chỉ nên dùng ngắn hạn và theo từng đợt.
- Đối với trẻ nhỏ chán ăn, cần tìm hiểu nguyên nhân để điều chỉnh thay vì sử dụng men tiêu hóa dưới dạng thuốc, vì hiệu quả thường không cao. Trong những trường hợp thực sự cần thiết, cần tuân thủ liều lượng do bác sĩ chỉ định để đảm bảo an toàn cho trẻ.
- Không dùng chung với thuốc kháng acid, vì thuốc này có thể làm giảm hiệu quả của men tiêu hóa.
Men vi sinh và men tiêu hóa có dùng chung được không?
Men vi sinh và men tiêu hóa không đối kháng mà có thể hỗ trợ lẫn nhau. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định cả hai loại men để cải thiện tình trạng tiêu hóa của bệnh nhân. Tuy nhiên, việc tự ý sử dụng hoặc lạm dụng các loại chế phẩm này có thể dẫn đến những tác dụng không mong muốn. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Kết luận
Dù đều liên quan đến việc cải thiện sức khỏe tiêu hóa, men vi sinh và men tiêu hóa có bản chất và vai trò khác biệt rõ rệt. Men vi sinh giúp tái lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột, trong khi men tiêu hóa hỗ trợ quá trình phân giải và hấp thu chất dinh dưỡng. Việc sử dụng đúng loại men, đúng liều lượng và thời điểm không chỉ giúp khắc phục các triệu chứng rối loạn tiêu hóa mà còn tối ưu hóa hiệu quả điều trị.