Đau nửa đầu

Đau nửa đầu là gì?

Đau nửa đầu (Migraine) là tình trạng đau đầu từ trung bình đến nặng, thường xảy ra ở một bên đầu. Khác với đau đầu thông thường, bệnh đặc trưng bởi các cơn đau dữ dội có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày và thường đi kèm với các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, nhạy cảm với ánh sáng hoặc tiếng ồn.

Các loại đau nửa đầu

Chứng đau nửa đầu có thể được phân loại thành các loại sau:

• Đau nửa đầu không có tiền triệu: Loại đau nửa đầu phổ biến nhất, không có dấu hiệu báo cơn. Đau thường ở một bên đầu, cường độ trung bình đến nặng và kéo dài từ 4 đến 72 giờ.
• Đau nửa đầu có tiền triệu: Ít phổ biến hơn, có dấu hiệu báo cơn (điểm mù, mờ mắt, đau mắt, ngáp nhiều, cứng cổ, khó chịu, trầm cảm, thèm ăn...). Dấu hiệu báo trước thường xuất hiện từ 10 đến 15 phút trước cơn đau đầu, nhưng cũng có thể xảy ra 24 giờ trước đó.
• Đau nửa đầu mãn tính: Các cơn đau đầu kéo dài hơn 15 ngày trong một tháng trong hơn ba tháng.

Nguyên nhân đau nửa đầu

Nguyên nhân chính xác của đau nửa đầu vẫn chưa được hiểu rõ, tuy nhiên một số yếu tố được cho là góp phần gây ra tình trạng này:

• Di truyền trong gia đình, nếu có người thân bị đau nửa đầu thì tỉ lệ mắc sẽ cao hơn.
• Chứng đau nửa đầu phổ biến ở nữ giới hơn nam giới, điều này thường do sự thay đổi nội tiết tố trong kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc mãn kinh cũng có thể gây ra đau nửa đầu ở một số phụ nữ.
• Tiêu thụ một số loại thực phẩm như rượu vang đỏ, pho mát, socola, thịt ướp muối, cá hun khói, gan gà, quả sung, một số loại đậu,...
• Ánh sáng mạnh, tiếng ồn lớn hoặc mùi mạnh.
• Hút thuốc lá nhiều.
• Căng thẳng, lo lắng
• Thay đổi thời tiết
• Ngủ không đủ giấc
• Hoạt động thể chất cường độ cao
• Bỏ bữa
• Đau cổ

Triệu chứng của đau nửa đầu

Các triệu chứng của đau nửa đầu có thể khác nhau ở từng người, nhưng một số triệu chứng phổ biến nhất bao gồm:

Triệu chứng chính

• Đau một bên đầu, nhưng cũng có thể xuất hiện ở cả hai bên.
• Cơn đau đầu từ vừa đến dữ dội và thường được mô tả là mạch đập hoặc nhói.

Triệu chứng kèm theo

• Ớn lạnh.
• Đi tiểu nhiều.
• Mệt mỏi.
• Ăn không ngon.
• Buồn nôn và nôn.
• Nhạy cảm với ánh sáng và tiếng ồn.
• Đổ mồ hôi, chảy nước mắt, chảy nước mũi.
• Rối loạn thị giác, nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy hoặc đốm đen.

Chẩn đoán đau nửa đầu

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu đau đầu nghiêm trọng hoặc dai dẳng, đau đầu kèm theo các triệu chứng khác như sốt, cứng cổ hoặc yếu cơ. Đau đầu thay đổi tính chất hoặc tần suất, đau đầu mới bắt đầu ở những người trên 50 tuổi.

Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh dựa trên tiền sử bệnh, triệu chứng và khám thực thể. Ngoài ra, người bệnh có thể được yêu cầu làm thêm các xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau đầu như:

• Quét MRI: Chụp cộng hưởng từ (MRI) giúp chẩn đoán các khối u, đột quỵ, chảy máu trong não, nhiễm trùng cũng như các bệnh về não và hệ thần kinh khác.
• Chụp CT: Chụp cắt lớp vi tính (CT) giúp chẩn đoán khối u, nhiễm trùng, tổn thương não, chảy máu trong não và các vấn đề y tế khác có thể gây đau đầu.

Cách điều trị đau nửa đầu

Có nhiều cách điều trị chứng đau nửa đầu, tùy theo tần suất, mức độ nghiêm trọng và các bệnh lý mắc kèm mà bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị cấp tính

Mục đích sử dụng để giảm tình trạng đau nửa đầu cấp tính và các triệu chứng liên quan.

• Thuốc giảm đau không kê đơn: Aspirin, Ibuprofen, Acetaminophen,...
• Thuốc giảm đau nửa đầu kê đơn: Ergotamine, Triptan, Lasmiditan, Atogepant, Zavegepant,...
• Thuốc chống buồn nôn: Chlorpromazine, Metoclopramide hoặc Prochlorperazine, dùng chung với thuốc giảm đau trong trường hợp đau nửa đầu kèm triệu chứng buồn nôn, nôn.

Mỗi loại thuốc sẽ có tác dụng phụ nhất định như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, kích ứng dạ dày và hơn thế nữa. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc.

Điều trị dự phòng

Mục đích là ngăn ngừa chứng đau nửa đầu đồng thời giảm tần suất, mức độ và thời gian kéo dài bệnh ở những người đau bị nửa đầu mãn tính, đau thường xuyên, dữ dội và không đáp ứng tốt với điều trị.

• Thuốc hạ huyết áp: Thuốc chẹn beta (Propranolol, Metoprolol), thuốc chẹn canxi (Verapamil).
• Thuốc chống trầm cảm: Thuốc chống trầm cảm ba vòng (Amitriptyline).
• Thuốc chống động kinh: Valproate, Topiramate.
• Tiêm botox
• Kháng thể đơn dòng liên quan đến gen Calcitonin (CGRP0): Erenumabaooe, Fremanezumab-vfrm, Galcanezumab-gnlm và Eptinezumab-jjmr.

Điều trị thay thế

Ngoài việc sử dụng thuốc, người bệnh có thể áp dụng thêm một số biện pháp khắc phục chứng đau nửa đầu tại nhà sau:

• Khi các triệu chứng đau nửa đầu xuất hiện, người bệnh có lựa chọn một không gian tối, yên tĩnh để nghỉ ngơi. 
• Chườm mát để giảm đau.
• Tránh các yếu tố kích thích như ánh sáng mạnh hoặc tiếng ồn lớn.
• Giảm stress, căng thẳng bằng việc ngồi thiền, tập yoga, massage, nghe nhạc,...
• Ngủ đủ giấc, luyện tập thể dục thường xuyên.
• Uống cà phê, trà, cacao có chứa caffein để giảm bớt tình trạng đau nửa đầu, tuy nhiên cũng không nên lạm dụng quá nhiều caffein khiến cho cơ thể mệt mỏi, đau đầu nhiều hơn.
• Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh. Nên tăng cường bổ sung thêm thực phẩm chứa magie (rau lá mau xanh, ngũ cốc, hạt) và vitamin B12 (sữa, phô mai, cá) có tác dụng hỗ trợ ngăn ngừa đau đầu.

Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa.