Zona thần kinh

1. Zona thần kinh là gì?

Zona thần kinh là một dạng tái hoạt động của vi-rút Varicella-zoster, loại vi-rút gây bệnh thủy đậu. Sau khi điều trị khỏi bệnh thủy đậu, vi-rút không bị diệt mà chúng ẩn vào tế bào thần kinh, hạch thần kinh. Sau một thời gian, khi gặp động lực làm vi-rút tái hoạt động biểu hiện bởi 1 dải mụn nước lan trên tương ứng khu vực theo đường dây thần kinh.

Hầu hết bệnh nhân Zona có thể tự khỏi không cần điều trị nhưng nếu tình trạng ban và đau kéo dài hơn 2-3 tuần cần được bác sĩ kiểm tra và theo dõi để tránh bệnh trở nên nhiễm trùng trầm trọng.

2. Nguyên nhân zona thần kinh

Tác nhân gây bệnh: Do virus thủy đậu Varicella-zoster dưới dạng không hoạt động gây ra. Thuộc nhóm virus Herpes bao gồm các loại gây mụn rộp và gây bệnh Herpes sinh dục.

Virus xâm nhập hệ thần kinh và ẩn trong đó nhiều năm, khi được kích hoạt chúng đi dọc theo đường dây thần kinh và gây ra các mụn nước ở vùng da tương ứng. Cho đến nay các chuyên gia vẫn chưa xác định được nguyên nhân khiến virus tái hoạt động trở lại, một vài động lực có thể gặp như:

- Do căng thẳng, mệt mỏi, stress nặng.

- Hệ miễn dịch bị suy yếu: người già, nhiễm HHIV/AIDS, do dùng thuốc ức chế miễn dịch.

- Mắc bệnh ung thư.

- Điều trị bằng tia xạ.

- Do da bị tổn thương.

Nguy cơ mắc bệnh Zona thần kinh

- Tuổi tác: thường gặp ở người trên 50 tuổi.

- Tiếp xúc với người đã nhiễm virus thủy đậu.

- Tiền sử: đã từng mắc bệnh thủy đậu lúc trước.

- Suy giảm hệ miễn dịch.

- Đang điều trị bệnh ung thư hoặc phẫu thuật ghép cơ quan.

3. Triệu chứng Zona thần kinh

Những biểu hiện, triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân Zona thần kinh:

- Bỏng rát, đau ở vùng da chuẩn bị phát ban.

- Xuất hiện từng mảng đỏ nhỏ sau lan dần ra vùng da xung quanh.

- Các bóng nước chứa đầy dịch và dễ vỡ chảy nước.

- Vị trí: khu trú xung quanh từ cột sống đến thân mình, ở mặt và tai.

- Ngứa.

- Sốt, ớn lạnh.

- Đau đầu.

- Yếu cơ, mệt mỏi.

Biến chứng của bệnh Zona thần kinh:

- Nhiễm trùng da do mụn nước vỡ ra không vệ sinh kỹ bệnh nhân dễ mắc thêm một loại vi khuẩn mới.

- Tổn thương mắt, mù lòa nếu phát ban hoặc đau gần mắt.

- Hội chứng Ramsay Hunt: mất thính lực hoặc đau dữ dội một bên tai, chóng mặt hoặc mất vị giác.

- Vùng da sau khi điều trị có thể để lại sẹo.

4. Điều trị bệnh Zona thần kinh

Chẩn đoán bệnh Zona thần kinh

Bác sĩ kiểm tra triệu chứng lâm sàng: bệnh nhân phát ban một dải dài ở một bên cơ thể kèm theo đau, rát. Trong một số trường hợp phát ban có thể lan rộng khỏi dải hoặc lan sang phía còn lại của cơ thể, hiếm hơn là trường hợp bệnh nhân đau nhưng không thấy nổi ban.

Điều trị bệnh Zona thần kinh

Vệ sinh tại nhà:

- Tuyệt đối không gãi tránh làm vỡ mụn nước gây nhiễm trùng da.

- Khi dải ban rỉ mủ dùng băng ép ngâm nước lạnh sau đó băng vào khoảng 20p lặp lại ngày 7-8 lần cho đến khi vết thương khô thì ngưng.

- Giữ cho vùng da phát ban sạch sẽ, mặc quần áo rộng, thấm mồ hôi.

- Nên tránh tiếp xúc với người chưa từng bị thủy đậu, người đang bị bệnh hoặc người suy giảm hệ miễn dịch.

Một số thuốc có thể sử dụng:

- Thuốc kháng vi-rút: Acyclovir, Valacyclovir, Famciclovir.

- Thuốc giảm đau: Acetaminophen, Ibuprofen, đau dây thần kinh sau tổn thương nên dùng thuốc Postherpetic neuralgia (PHN).

- Thuốc kháng Histamin giúp giảm cảm giác ngứa.

- Thuốc bôi: corticoid hoặc một số dạng gel bôi làm sạch da.

5. Phòng ngừa bệnh Zona thần kinh

Một số biện pháp giúp phòng ngừa bệnh Zona thần kinh:

- Tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh thủy đậu hoặc Zona.

- Tiêm ngừa bệnh thủy đậu bằng vắc-xin VZV.

- Tinh thần thoải mái, lạc quan tránh căng thẳng, stress kéo dài.

- Rèn luyện thể thao và có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi khoa học.

- Cần gặp bác sĩ ngay trong trường hợp bệnh nhân Zona thần kinh đau, xuất ban gần mắt, mũi.