Polyp mũi

Polyp mũi là gì?

Polyp mũi là các khối u lành tính hình thành từ lớp niêm mạc mũi hoặc xoang. Chúng phát triển khi niêm mạc bị viêm kéo dài hoặc kích ứng, dẫn đến sự tăng sinh bất thường của mô. Dù không gây ung thư, polyp mũi có thể chặn đường hô hấp, làm suy giảm khả năng ngửi và gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Đây là một tình trạng phổ biến trong các bệnh lý tai-mũi-họng, đặc biệt ở những người mắc viêm xoang mạn tính hoặc dị ứng lâu năm.

Nguyên nhân gây Polyp mũi

Polyp mũi hình thành do một số nguyên nhân chính, bao gồm:

• Viêm xoang mạn tính: Tình trạng viêm kéo dài ở xoang tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển của polyp.
• Dị ứng mũi hoặc viêm mũi dị ứng: Các phản ứng dị ứng lặp đi lặp lại làm tổn thương niêm mạc mũi, thúc đẩy sự phát triển bất thường của tế bào.
• Nhiễm trùng tái phát: Nhiễm khuẩn hoặc virus thường xuyên trong đường hô hấp gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến polyp.

Yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc polyp mũi, bao gồm:

• Hen phế quản: Người bị hen có nguy cơ cao mắc polyp do tình trạng viêm nhiễm mãn tính ở đường thở.
• Dị ứng aspirin (hội chứng Samter): Tình trạng này kết hợp giữa dị ứng aspirin, viêm xoang và polyp mũi, tạo thành một vòng luẩn quẩn khó điều trị.
• Di truyền hoặc yếu tố gia đình: Những người có tiền sử gia đình mắc polyp mũi dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố di truyền và môi trường.

Triệu chứng Polyp mũi

Polyp mũi là một trong những bệnh lý thường gặp của tai-mũi-họng, với các triệu chứng đặc trưng sau:

Nghẹt mũi kéo dài

Nghẹt mũi là triệu chứng phổ biến nhất. Khối polyp phát triển gây tắc nghẽn đường thở, khiến người bệnh khó hít thở qua mũi, đặc biệt là vào ban đêm.

Mất hoặc giảm khứu giác

Polyp mũi làm gián đoạn hoạt động của các tế bào khứu giác, dẫn đến mất hoặc suy giảm khả năng ngửi mùi. Điều này ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày, từ việc thưởng thức thức ăn đến nhận biết mùi nguy hiểm.

Dịch mũi chảy liên tục hoặc chảy ngược xuống họng

Người bệnh thường gặp tình trạng mũi chảy dịch kéo dài hoặc cảm giác có dịch chảy ngược xuống họng. Điều này gây khó chịu, đặc biệt khi nói chuyện hoặc nuốt.

Ngủ ngáy, khó thở khi ngủ

Khi polyp lớn, đường thở bị thu hẹp dẫn đến tình trạng ngủ ngáy hoặc khó thở. Nếu không được điều trị, người bệnh có thể phát triển hội chứng ngưng thở khi ngủ, gây nguy hiểm đến sức khỏe tim mạch và thần kinh.

Đau đầu hoặc áp lực quanh vùng mũi, trán

Khối polyp lớn có thể gây áp lực lên xoang, dẫn đến cảm giác đau nhức hoặc áp lực ở vùng mũi, trán, hoặc hai bên thái dương.

Chẩn đoán Polyp mũi

Khám lâm sàng tai-mũi-họng

Trong bước đầu tiên, bác sĩ sẽ kiểm tra tổng quan mũi và các dấu hiệu liên quan như sưng tấy niêm mạc, dịch mũi và khả năng thông khí của mũi.

Nội soi mũi

Nội soi mũi là phương pháp chính xác và hiệu quả nhất để quan sát trực tiếp khối polyp. Với sự hỗ trợ của camera nội soi, bác sĩ có thể đánh giá vị trí, kích thước và mức độ tổn thương do polyp gây ra.

Chụp CT hoặc MRI xoang

Nếu cần đánh giá mức độ ảnh hưởng của polyp đến các cấu trúc xoang hoặc loại trừ nguy cơ các bệnh lý khác, bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT hoặc MRI. Hình ảnh chi tiết từ các phương pháp này giúp xác định rõ ràng vị trí và kích thước của polyp, hỗ trợ lên kế hoạch điều trị hiệu quả.

Điều trị Polyp mũi

Điều trị polyp mũi cần sự kết hợp giữa điều trị nội khoa và ngoại khoa, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và đáp ứng của bệnh nhân với các phương pháp điều trị ban đầu.

 Điều trị nội khoa

Điều trị nội khoa là lựa chọn đầu tiên nhằm giảm viêm và kích thước của polyp, cải thiện triệu chứng:

• Corticosteroid dạng xịt mũi hoặc đường uống: Đây là phương pháp chính giúp giảm viêm và thu nhỏ kích thước polyp. Corticosteroid dạng xịt mũi thường được sử dụng lâu dài để duy trì hiệu quả. Trong trường hợp polyp lớn hoặc triệu chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định corticosteroid đường uống trong thời gian ngắn.
• Thuốc kháng histamine hoặc thuốc giảm triệu chứng: Nếu polyp mũi liên quan đến dị ứng, thuốc kháng histamine có thể được sử dụng để kiểm soát phản ứng dị ứng và cải thiện triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi.

Điều trị ngoại khoa

Khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc can thiệp ngoại khoa:

• Phẫu thuật nội soi cắt bỏ polyp: Đây là phương pháp phổ biến để loại bỏ polyp. Phẫu thuật được thực hiện bằng nội soi, ít xâm lấn và có thời gian hồi phục nhanh.
• Điều trị đồng thời các bệnh lý nền: Nếu bệnh nhân mắc viêm xoang mạn tính hoặc các bệnh lý liên quan, việc điều trị đồng thời là cần thiết để ngăn ngừa polyp tái phát.

Phòng ngừa Polyp mũi tái phát

Phòng ngừa tái phát là một phần không thể thiếu trong quản lý polyp mũi. Các biện pháp bao gồm:

• Bệnh nhân cần điều trị hiệu quả các bệnh lý nền như viêm xoang mạn tính hoặc hen suyễn. Việc kiểm soát tốt các tình trạng này sẽ giảm nguy cơ tái phát polyp mũi.
• Hạn chế tiếp xúc với bụi, phấn hoa, hóa chất hoặc khói thuốc, những yếu tố có thể kích thích viêm nhiễm và tạo điều kiện cho polyp phát triển.
• Rửa mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn và giữ niêm mạc mũi ẩm ướt, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng hoặc tái phát polyp.
• Việc theo dõi định kỳ với bác sĩ chuyên khoa tai-mũi-họng giúp phát hiện sớm dấu hiệu tái phát và xử lý kịp thời, đảm bảo duy trì sức khỏe đường hô hấp.