Bệnh Rubella

Bệnh Rubella là gì?

Rubella còn được biết đến với tên gọi "bệnh sởi Đức," là một bệnh nhiễm trùng do virus rubella gây ra. Đây là một bệnh lý có thể lây lan qua đường hô hấp, thường ảnh hưởng đến cả trẻ em và người lớn. Mặc dù triệu chứng của rubella ở người lớn thường nhẹ, nhưng bệnh này lại đặc biệt nguy hiểm cho phụ nữ mang thai do có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho thai nhi, bao gồm cả nguy cơ dị tật bẩm sinh. 

Nguyên nhân gây bệnh Rubella

Bệnh rubella do virus rubella gây ra. Virus này thuộc họ Togaviridae và chủ yếu lây nhiễm qua hệ thống hô hấp. Khi một người mắc rubella hắt hơi hoặc ho, virus có trong các giọt nhỏ dịch tiết ra ngoài và có thể lây nhiễm sang người khác. Đặc biệt, phụ nữ mang thai khi nhiễm rubella có thể truyền virus sang thai nhi qua nhau thai, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của bé.

Triệu chứng của bệnh Rubella

Triệu chứng thường gặp ở trẻ em và người lớn

Bệnh rubella thường biểu hiện với các triệu chứng khá nhẹ, đặc biệt ở trẻ em. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Sốt nhẹ: Thường kéo dài từ 1-2 ngày, nhiệt độ thường không quá cao, khoảng từ 37.5 đến 38 độ C.
• Phát ban: Xuất hiện sau khi sốt nhẹ với các nốt ban đỏ hồng, bắt đầu ở mặt rồi lan ra khắp cơ thể. Phát ban thường kéo dài từ 2-3 ngày.
• Sưng hạch bạch huyết: Thường gặp ở vùng cổ, sau tai, và gáy. Hạch sưng, đau nhẹ và có thể kéo dài ngay cả sau khi phát ban biến mất.
• Các triệu chứng khác: Đau đầu, đau khớp, đau họng, mệt mỏi, chảy mũi. Các triệu chứng này ở người lớn có thể nghiêm trọng hơn so với trẻ em, nhưng vẫn thường tự khỏi trong vòng một tuần.

Triệu chứng đặc biệt ở phụ nữ mang thai

Rubella đặc biệt nguy hiểm cho phụ nữ mang thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ. Nếu mẹ nhiễm rubella trong giai đoạn này, virus có thể truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai, gây ra hội chứng rubella bẩm sinh với các biến chứng nghiêm trọng như:

• Điếc bẩm sinh: Là biến chứng phổ biến nhất do rubella bẩm sinh.
• Dị tật tim: Gây ảnh hưởng đến chức năng tim và khả năng lưu thông máu của trẻ sau sinh.
• Chậm phát triển trí tuệ: Trẻ bị rubella bẩm sinh có thể gặp khó khăn trong quá trình học hỏi và phát triển.
• Các vấn đề về thị giác: Đục thủy tinh thể và bệnh lý về võng mạc.

Chẩn đoán bệnh Rubella

Để xác định chính xác nhiễm rubella, xét nghiệm máu là phương pháp chẩn đoán hiệu quả nhất. Các xét nghiệm thông thường bao gồm:

• Xét nghiệm kháng thể IgM: Kháng thể IgM đối với rubella thường xuất hiện từ 1-2 tuần sau khi nhiễm và đạt đỉnh trong 3-5 ngày. Xét nghiệm dương tính với IgM cho thấy người bệnh đang nhiễm rubella.
• Xét nghiệm kháng thể IgG: Xét nghiệm này cho biết cơ thể đã có miễn dịch với rubella, thường do tiêm vắc xin hoặc nhiễm bệnh trước đó. Ở phụ nữ mang thai, kết quả IgG dương tính có thể là một dấu hiệu tích cực, cho thấy có miễn dịch và không có nguy cơ lây nhiễm mới.

Điều trị bệnh Rubella

Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho bệnh rubella vì đây là bệnh do virus gây ra, và trong đa số trường hợp, bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 1-2 tuần. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng và giúp người bệnh cảm thấy thoải mái hơn. Một số biện pháp điều trị hỗ trợ bao gồm:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp cơ thể có thời gian hồi phục và tăng cường hệ miễn dịch.
• Hạ sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt không kê đơn như paracetamol để giảm các triệu chứng như sốt và đau nhức. Lưu ý cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc, đặc biệt đối với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cơ thể không bị mất nước, đặc biệt khi có sốt.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Đảm bảo cơ thể có đủ dinh dưỡng để hồi phục, đặc biệt là bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C và protein.

Để hạn chế sự lây lan của rubella trong cộng đồng, việc chăm sóc và cách ly bệnh nhân đóng vai trò quan trọng:

• Cách ly bệnh nhân: Người bệnh nên ở nhà và tránh tiếp xúc với người khác, đặc biệt là phụ nữ mang thai, ít nhất 7 ngày sau khi phát ban để tránh nguy cơ lây nhiễm.
• Vệ sinh cá nhân: Người bệnh và người chăm sóc cần thực hiện các biện pháp vệ sinh như rửa tay thường xuyên với xà phòng, che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
• Sử dụng vật dụng cá nhân riêng: Tránh dùng chung các vật dụng cá nhân như khăn mặt, chén, đũa để ngăn chặn nguy cơ lây lan virus.

Phòng ngừa bệnh Rubella

Vắc xin Rubella

Phòng bệnh rubella chủ yếu dựa vào tiêm chủng. Vắc xin MMR (sởi, quai bị, rubella) là loại vắc xin an toàn và hiệu quả để ngăn ngừa rubella. Lịch tiêm vắc xin MMR được khuyến cáo cho:

• Trẻ em: Thường tiêm liều đầu tiên lúc 12-15 tháng tuổi và liều thứ hai lúc 4-6 tuổi.
• Phụ nữ chuẩn bị mang thai: Nếu chưa có miễn dịch với rubella, phụ nữ nên tiêm vắc xin MMR ít nhất 1 tháng trước khi mang thai để đảm bảo an toàn cho thai nhi.

Vắc xin MMR đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc giảm thiểu nguy cơ mắc rubella và ngăn chặn lây lan.

Các biện pháp phòng ngừa khác

Ngoài vắc xin, mọi người cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa khác để giảm nguy cơ lây nhiễm:

• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với người nhiễm bệnh: Đặc biệt trong môi trường đông người như nhà trẻ, trường học, và nơi làm việc.
• Tránh các hoạt động tụ tập đông người: Khi có dịch rubella lan rộng, nên tránh các nơi công cộng đông người để hạn chế tiếp xúc với virus.

Kết luận

Bệnh rubella có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm và kéo dài nếu không được phòng ngừa và điều trị đúng cách, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai và nhóm người có nguy cơ cao. Do đó, việc nâng cao nhận thức và tiêm phòng là chìa khóa để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của rubella và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.