Bệnh Marburg

Bệnh Marburg là gì?

Bệnh Marburg là một bệnh nhiễm virus cấp tính, gây ra hiện tượng sốt cao và xuất huyết nặng. Người nhiễm bệnh thường gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng, từ đau đầu, sốt, nôn mửa cho đến xuất huyết trong các cơ quan nội tạng. Vì mức độ nguy hiểm và khả năng lây lan cao, Marburg được xếp vào nhóm các bệnh sốt xuất huyết nguy hiểm nhất thế giới.

Nguyên nhân gây bệnh Marburg

Virus Marburg (MARV) là nguyên nhân chính gây ra bệnh sốt xuất huyết Marburg. Loại virus này chủ yếu lưu hành ở một số loài dơi ăn quả, đặc biệt là loài dơi Rousettus aegyptiacus, được cho là vật chủ tự nhiên. Virus có thể lây truyền sang người khi con người tiếp xúc trực tiếp với dơi hoặc thông qua các động vật khác bị nhiễm virus, như khỉ hoặc linh trưởng. Điều này thường xảy ra khi tiếp xúc với máu, mô hoặc dịch cơ thể của những động vật nhiễm bệnh.

Đường lây truyền

Bệnh Marburg lây truyền chủ yếu qua:

• Tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể: Virus có thể lây lan từ người sang người khi tiếp xúc trực tiếp với máu, nước tiểu, phân, nước bọt hoặc chất dịch cơ thể khác của người nhiễm bệnh. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với những người chăm sóc hoặc tiếp xúc gần với người bệnh, như nhân viên y tế hoặc gia đình.
• Qua các vật dụng bị nhiễm dịch cơ thể: Dụng cụ y tế, quần áo, băng gạc hoặc các bề mặt có dính dịch cơ thể của người bệnh có thể là nguồn lây truyền nếu không được xử lý và khử khuẩn đúng cách.
• Nguy cơ lây truyền cao nhất nằm ở các khu vực châu Phi cận Sahara: Nơi virus có thể lưu hành ở động vật hoang dã. Do điều kiện kinh tế và y tế tại những khu vực này còn hạn chế, việc kiểm soát dịch bệnh Marburg luôn gặp nhiều thách thức.

Dấu hiệu, triệu chứng bệnh Marburg

Bệnh Marburg có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 21 ngày sau khi nhiễm virus. Trong giai đoạn đầu, các triệu chứng thường không đặc hiệu, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác, nhưng nhanh chóng tiến triển thành các biểu hiện nghiêm trọng, thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Triệu chứng ban đầu

• Sốt cao đột ngột
• Đau đầu và mệt mỏi cực độ:
• Đau cơ bắp, đôi khi đi kèm với đau khớp.
• Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy

Triệu chứng tiến triển

Sau một vài ngày, bệnh nhân có thể phát triển các triệu chứng nặng hơn, bao gồm:

• Xuất huyết: Virus Marburg gây tổn thương niêm mạc và mạch máu, dẫn đến xuất huyết ở nhiều cơ quan. Bệnh nhân có thể chảy máu từ mũi, miệng, mắt hoặc trong nội tạng.
• Tổn thương cơ quan nội tạng: Gan, thận, và hệ thần kinh trung ương thường bị tổn thương nghiêm trọng trong giai đoạn này, gây nguy hiểm đến tính mạng.

Biến chứng bệnh Marburg 

Bệnh Marburg có thể dẫn đến:

• Suy gan, suy đa tạng: Tổn thương ở nhiều cơ quan, đặc biệt là gan, dẫn đến suy gan cấp tính và suy đa tạng.
• Xuất huyết nặng: Xuất huyết nội tạng không kiểm soát được có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán bệnh Marburg

Việc chẩn đoán bệnh Marburg đòi hỏi các phương pháp xét nghiệm chuyên biệt để phát hiện virus trong máu, đặc biệt là ở giai đoạn sớm. Các xét nghiệm máu là phương pháp chủ yếu giúp xác định chính xác sự hiện diện của virus trong cơ thể.

• Xét nghiệm PCR: Đây là phương pháp nhạy cảm và chính xác để phát hiện RNA của virus Marburg trong mẫu máu. PCR có khả năng phát hiện virus ngay cả trong giai đoạn sớm của bệnh, giúp phân biệt Marburg với các bệnh sốt xuất huyết khác như sốt rét, sốt xuất huyết Dengue, và Ebola.
• Xét nghiệm ELISA: Phương pháp này được sử dụng để phát hiện kháng thể hoặc kháng nguyên virus trong mẫu máu. ELISA có thể giúp xác định giai đoạn nhiễm trùng và mức độ phản ứng miễn dịch của cơ thể với virus Marburg.
• Xét nghiệm hình ảnh: Dù không đặc hiệu, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, X-quang, và CT scan có thể hỗ trợ trong việc đánh giá các biến chứng do bệnh gây ra. Ví dụ, các tổn thương ở gan, thận hoặc phổi có thể được phát hiện thông qua các hình ảnh này, giúp bác sĩ điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị bệnh Marburg

Hiện tại, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu dành cho bệnh Marburg, do đó các phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ và kiểm soát triệu chứng. Việc chăm sóc tích cực và điều trị sớm có thể giúp cải thiện tỷ lệ sống sót của bệnh nhân.

Điều trị hỗ trợ

Điều trị hỗ trợ là yếu tố quan trọng nhất trong chăm sóc bệnh nhân nhiễm virus Marburg. Bao gồm:

• Bổ sung dịch và điện giải: Giúp cơ thể duy trì cân bằng dịch và giảm thiểu tình trạng mất nước do sốt cao, nôn mửa, tiêu chảy.
• Truyền máu: Hỗ trợ cho các trường hợp xuất huyết nặng, giúp cải thiện lưu lượng máu và phòng ngừa sốc.
• Điều chỉnh rối loạn đông máu: Trong quá trình điều trị, việc kiểm soát các rối loạn đông máu do virus gây ra là cần thiết để giảm thiểu nguy cơ xuất huyết.
• Thuốc kháng virus: Hiện chưa có loại thuốc kháng virus đặc hiệu dành riêng cho Marburg. Tuy nhiên, các nghiên cứu đang được tiến hành để phát triển các phương pháp điều trị mới nhằm ngăn chặn sự phát triển của virus và giảm triệu chứng bệnh. Một số loại thuốc thử nghiệm đã cho thấy triển vọng trong việc điều trị các bệnh liên quan đến Filoviridae như Ebola và Marburg.

Chăm sóc tích cực

Bệnh nhân nặng cần chăm sóc tích cực trong các cơ sở y tế chuyên sâu. Những phương pháp này bao gồm:

• Hỗ trợ hô hấp: Bệnh nhân suy hô hấp cần được hỗ trợ máy thở để đảm bảo cơ thể nhận đủ oxy.
• Thận nhân tạo: Khi suy thận xảy ra, phương pháp lọc máu hoặc thận nhân tạo có thể được áp dụng để hỗ trợ chức năng thận.

Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Marburg

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Marburg, mọi người cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa cá nhân, đặc biệt là trong các khu vực có nguy cơ cao. Tránh tiếp xúc với động vật hoang dã như dơi ăn quả và khỉ là các vật chủ tự nhiên của virus Marburg. Đặc biệt, việc tiếp xúc với máu, dịch cơ thể của những loài động vật này có thể lây nhiễm virus sang người. Do đó, tránh tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với động vật hoang dã, đặc biệt là ở những khu vực châu Phi cận Sahara, là cách hiệu quả để phòng bệnh.

Sử dụng các trang thiết bị bảo hộ cá nhân như găng tay, áo choàng, khẩu trang khi tiếp xúc với người nghi nhiễm bệnh hoặc các vật dụng có khả năng nhiễm virus. Điều này rất quan trọng đối với các nhân viên y tế và người chăm sóc bệnh nhân, nhằm giảm nguy cơ lây truyền bệnh.